بیوسیستماتیک جانوری
منا ایزدیان؛ فرهاد حسینی طایفه؛ صابر قاسمی؛ سید قاسم قربان زاده زعفرانی
چکیده
سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانههای ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگلهای هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوبغربی آن در آسیا میباشد. تا سال ۲۰۱۹ دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس دادههای توالییابی NGS ...
بیشتر
سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانههای ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگلهای هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوبغربی آن در آسیا میباشد. تا سال ۲۰۱۹ دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس دادههای توالییابی NGS و فیلوژنتیکی این سمندرها به گونه واحد سمندر ایرانی Paradactylodon persicus تعلق دارند. جمعیت شرقی در معرض انقراض (CR) و جمعیت مرکزی و غربی در معرض تهدید (NT) فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار داشته و طرحریزی برنامههای حفاظتی آن ضروری میباشد. این پژوهش بر اساس دستورالعمل پیشنهادی کارگروه بقاء گونههای اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN/SSC)، به شناسایی تهدیدها و اقدامهای مدیریتی در قالب برنامههای راهبردی حفاظت و مدیریت جمعیت سمندر ایرانی میپردازد. مهمترین تهدیدهای گونه شامل جمعآوری نمونه، حضور جانوران اهلی و وحشی، تخریب چشمهها، کمبود منابع آبی (کمشدن جریان آب) و دسترسی آسان به زیستگاه میباشد. از مهمترین راهبرهای حفاظت و مدیریت سمندر ایرانی میتوان به 1) شناسایی تهدیدها و ارائه راهکارهای کاهش اثرات هر تهدید بر گونه و زیستگاه، 2) شناسایی زیستگاههای جدید، پایش جمعیت و ارزیابی وضعیت زیستگاه، 3) انجام مطالعات علمی جنبههای مختلف زیستی و بومشناختی و ایجاد پایگاه داده و 4) ارتقاء سطح آگاهیها، دانش و جلب مشارکت ذینفعان در حفاظت از گونه و زیستگاه هستند. نتایج این مطالعه در مدیریت زیستگاه و جمعیت سمندر ایرانی، کاهش اثرات تهدید، بازنگری برنامههای مدیریتی و توسعه حفاظت مشارکتی کاربرد خواهد داشت.